सर्वनाम व सर्वनामाचे प्रकार

सर्वनाम (Pronoun)

           शब्दाच्या आठ जातीपैकी सर्वनाम ही एक जात आहे. 

Table of Contents

1.सर्वनामाची व्याख्या
2.सर्वनामाचे प्रकार
3.पुरुषवाचक सर्वनामे
4.दर्शक सर्वनामे
5.संबंधी सर्वनामे
6.प्रश्नार्थक सर्वनामे
7.अनिश्चित सर्वनामे
8.आत्मवाचक सर्वनामे

सर्वनामाची व्याख्या (Definition of pronouns): 

                             "नामाच्या ऐवजी वापरल्या जाणार्‍या विकारी शब्दाला सर्वनाम असे म्हणतात."

उदा :  1)  राम सुंदर दिसतो.

           2) तो सुरेख गातो. 

          वरील वाक्य क्र. मध्ये 'राम' हे नाम असून, वाक्य क्र. 2 मध्ये  'तो' हे    सर्वनाम आहे. 

 

सर्वनामाचे प्रकार (Types of pronouns):

                   सर्वनामाचे एकूण 6 प्रकार आहेत. 

1) पुरुषवाचक सर्वनाम 

2) दर्शक सर्वनाम 

3)संबंधी सर्वनाम

4)प्रश्नार्थक सर्वनाम 

5)अनिश्चित सर्वनाम 

6)आत्मवाचक सर्वनाम 

1) पुरुषवाचक सर्वनामे : पुरुषवाचक सर्वनामाची  तीन गटात विभागणी होते.

अ) प्रथम पुरुषवाचक सर्वनामे : स्वतं: विषयी बोलण्यासाठी  जी सर्वनामे वापरली जातात त्यांना 'प्रथम पुरुषवाचक सर्वनामे'  म्हणतात. 

उदा : मी, आम्ही, आपण स्वतं: 

*मी बाजारातून आलो. 

ब) व्दितीय पुरुषवाचक सर्वनामे : समोरच्या व्यक्तिशी बोलण्यासाठी जी सर्वनामे  वापरली  जातात  त्यांना   'द्वितीय  पुरुषवाचक सर्वनामे' म्हणतात. 

उदा. तू, तुम्ही, आपण स्वत: 

* तू आता अभ्यास कर. 

क) तृतीय पुरुषवाचक सर्वनामे : ज्याच्याविषयी बोलायचे  आहे त्याचा उल्लेख करताना जी सर्वनामे वापरली जातात त्यांना 'तृतीय पुरुषवाचक' सर्वनामे म्हणतात. 

उदा. तो, ती, ते, त्या 

*तो खूप सुंदर दिसतो. 

 

2) दर्शक सर्वनामे :  जवळची किंवा  दूरची वस्तू दाखवण्यासाठी जी सर्वनामे वापरली जातात त्यांना 'दर्शक सर्वनामे   म्हणतात. 

उदा.  हा, ही, हे, तो, ती, ते, 

* हा माझा मोबाइल आहे . 

3) संबंधी सर्वनामे : वाक्यत पुढे येणार्‍या दर्शक सर्वनामाशी संबंध दाखविणार्‍या सर्वनामाना 'संबंधी सर्वनामे' असे म्हणतात.

उदा. जो-जी-जे, जे -ज्या 

* जे चकाकते ते सोने नसते. 

4) प्रश्नार्थक सर्वनामे : ज्या सर्वनामाचा उपयोग वाक्यात प्रश्न विचारण्यासाठी होतो, त्यांना 'प्रश्नार्थक सर्वनामे' म्हणतात. 

उदा. कोण, काय, कोणास, कोणाला, कोणी

* तुला काय पाहिजे ?

5) सामान्य सर्वनामे किंवा अनिश्चित सर्वनामे : कोण, काय ही सर्वनामे वाक्यात प्रश्न विचारण्यासाठी न येता ती कोणत्या नामाबद्दल आली आहेत हे निश्चितपणे सांगता येत नाही, तेव्हा त्यांना 'अनिश्चित सर्वनामे' असे म्हणतात. 

 उदा. तुला काय हवे ते घेऊन जा. 

6)आत्मवाचक सर्वनामे : 'आपण' या सर्वनामाचा अर्थ जेव्हा  'स्वत:' असा होतो, तेव्हा ते 'आत्मवाचक सर्वनाम ' असते.

उदा. तो आपणहून माझ्याकडे आला. 

Must read (नक्की वाचा)
नाम व नामाचे प्रकार