नाम व नामाचे प्रकार

नाम

 शब्दांच्या एकूण आठ जाती आहेत त्यापैकी नाम ही एक जात आहे. आज आपण प्रथम नामाची व्याख्या समजून घेऊया त्यानंतर  नामाचे प्रकार बघूया. 

Table of contents

1) नामाची व्याख्या  

2) नामाचे प्रकार

3)  सामान्य नाम 

4)  विशेष नाम 

5)  भाववाचक नाम 

नामाची व्याख्या : " सृष्टीमध्ये अस्तित्वात असलेल्या किंवा काल्पनिक असणाऱ्या प्रत्येक घटकाला किंवा त्यांच्या गुणधर्माला दिलेले नाव म्हणजे नाम होय."

* Must read ( नक्की वाचा )

मराठी वर्णमाला

नामाचे प्रकार

नामाचे मुख्य तीन प्रकार आहेत ते पुढील प्रमाणे :

1) सामान्य नाम :  ज्या नामातून संपूर्ण जातीचा बोध होतो त्या नामास ' सामान्य नाम ' असे म्हणतात.
उदा. नदी, शाळा, माणूस , घर, मुलगी, ग्रह
 

सामान्यनामाचे दोन उपप्रकार आहेत. ते पुढीलप्रमाणे :

अ) समुदायवाचक  नाम :  ज्या नामातून संपूर्ण समुहाचा बोध होतो त्या नामास ' समुदायवाचक  नाम 'असे म्हणतात .

उदा. सैन्य, वर्ग, कळप.

ब) पदार्थ वाचक नाम :  जे पदार्थ संख्येशियाय इतर परिमानांनी मोजले जातात ,अशा  पदार्थांना दिलेल्या नावांना  ' पदार्थवाचक नाम  'असे म्हणतात. 

उदा. सोने ,तूप , साखर, पीठ 

2) विशेष नाम :  एखाद्या नामातून एका विशिष्ट व्यक्तीचा , प्राण्याचा किंवा वस्तूचा बोध होत असेल तर अशा नामास  'विशेष नाम' असे म्हणतात. विशेष नामातून फक्त एकाच घटकाचा बोध होतो म्हणजेच विशेष नाम हे एक वचनी असते.

उदा. गंगा, मुंबई , राम , हिमालय , भारत


3) भाववाचक नाम : प्रत्यक्षात असलेल्या किंवा काल्पनिक असणाऱ्या वस्तू किंवा प्राणी  यांच्या गुण, धर्म किंवा भाव यांना जे नाव दिले जाते त्याला 'भाववाचक नाम 'असे म्हणतात.

उदा. सौंदर्य, श्रीमंती , मनुष्यत्व, शहाणपणा

खालील उदाहरणे अभ्यासा ......

1) 'माकड ' झाडावर चढले .

 उत्तर : याठिकाणी  'माकड'  हे नाम संपूर्ण माकडची जात दर्शविते म्हणून ते 'सामान्य नाम ' आहे. 

2) गंगा नदीचे पाणी अत्यंत स्वच्छ आहे. 

उत्तर : याठिकाणी  'गंगा' हे नाम गंगा नावाच्या विशिष्ट नदीसाठी वापरले आहे . म्हणून ते  ' विशेषनाम ' आहे. 

2)' प्रामाणिकपणा '   हे कोणत्या प्रकारचे नाम आहे ? 

उत्तर : प्रामाणिकपणा हे नाम  गुण दर्शविते म्हणून ते भाववाचक नाम आहे .

* Must solve ( नक्की सोडवा )

मराठी व्याकरण सराव चाचणी - 1 

मराठी व्याकरण सराव चाचणी - 2